بتن (اجزای تشکیل دهنده، ویژگی‌ها، طرح مخلوط، انواع، آزمایش‌ها)، تعاریف پایه‌ای

بخش ۱: تعاریف پایه‌ای

بتن، مجموعه‌ای از ذرات و دانه‌ها است که به کمک یک چسب به یکدیگر پیوند می‌خورند و جسم ظاهرا یکپارچه‌ای را به‌وجود می‌آورند در حالی که واقعا یک جسم مرکب و دارای رفتاری پیچیده مانند هر جسم مرکب می‌باشد.

این تعریف طیف گسترده‌ای از مواد و مصالح را در بر می‌گیرد که در بین عوام و مهندسین تحت نام بتن شناخته نمی‌شوند.

بتن علاوه بر دو عضو اصلی الزامی یعنی ذرات یا دانه‌های جدا از هم (Aggregate) و چسب (Adhesive/Cement) می‌تواند دو عنصر دیگر مانند افزودنی (Admixture) و الیاف (Fibers) نیز داشته باشد اما همیشه نیاز به آنها نیست.

هر کدام از اجزای بتن می‌تواند طبیعی (Natural) یا مصنوعی (Artificial/Synthetic) باشد.

از طرفی همه اجسام طبیعی یا مصنوعی می‌توانند به‌صورت آلی (Organic) یا غیر آلی (معدنی) (Inorganic/Mineral) باشند.

پس طیف گسترده و وسیعی از انواع بتن بوجود می‌آید. اگر صرفا Aggregate و Cement را در یک بتن منظور کنیم، حداقل ۱۶ نوع بتن خواهیم داشت که اگر تنوع مواد آلی و غیرآلی یا طبیعی و مصنوعی نیز منظور شود ده‌ها و صدها نوع بتن حاصل می‌شود.

به عنوان نمونه، در جدول زیر، مثال‌هایی از دانه‌ها یا سنگدانه‌ها (Aggregate)، دسته‌بندی شده‌اند.

مصنوعی آلی	مصنوعی غیرآلی	طبیعی آلی	طبیعی غیرآلی
دانه‌های پلاستیکی	خرده آجر	خرده چوب	سنگدانه رسوبی
دانه‌های پلیمری اسنفجی	خرده سفال و کاشی		سنگدانه آذرین
	خرده شیشه		سنگدانه دگرگونی
	سرباره کوره فلزات		پوکه سنگ‌های آتشفشانی
	پوکه رسی (لیکا)		ورمیکیولیت
	سیلیس پوک (شیشه اسفنجی)
	خاکستربادی همجوش (لیتاژ)
	سرباره اسفنجی (پوک)
	پرلیت (منبسط شده)
	سنگدانه بتنی بازیافتی
	شیل منبسط شده (لیاپور)
	سنگ لوح منبسط (گرانولکس)

پلی استایرن منبسط شده

خرده آجر و سفال

سرباره

لیکا

خرده شیشه

لیتاژ

سرباره اسفنجی

پرلیت

لیاپور

سنگ لوح اسفنجی

خرده چوب

ورمیکیولیت

اسکوریا (سنگ پا)

پومیس (پوکه)

خرده پلاستیک

همچنین، در جدول زیر، مثال‌هایی از چسب ها (Adhesive/Binder/Cement)، دسته‌بندی شده‌اند.

مصنوعی آلی	مصنوعی غیرآلی	طبیعی آلی	طبیعی غیرآلی
رزین (صمغ)های مصنوعی	خمیر گچ	صمغ‌های گیاهی	سیلیکات سدیم، پتاسیم، کلسیم
اپوکسی‌ها	دوغاب آهک کلسیمی	سریش	کربنات کلسیم
قیر پالایشی	دوغاب آهک و رس	نشاسته جوشیده	خمیره آتشفشانی
قطران	دوغاب آهک و خاکستر	قیر معدنی طبیعی	گوگرد مذاب معدنی
	دوغاب آهک منیزیتی	سریشم طبیعی
	دوغاب آهک آبی	مواد ژله‌ای حیوانی
	خمیر سیمان پرتلند
	خمیر سیمان پرتلند و پوزولان یا خاکستر
	خمیر پودر سرباره و آهک
	گوگرد مذاب پالایشی

برای الیاف (Fibers) نیز دسته‌بندی به شکل زیر وجود دارد.

مصنوعی آلی	مصنوعی غیرآلی	طبیعی آلی	طبیعی غیرآلی
الیاف پلی پروپیلن	الیاف شیشه	الیاف- گیاهی و پنبه‌ای	آزبست (پنبه کوهی)
الیاف نایلون	الیاف سرباره	الیاف سلولزی
الیاف کربن	الیاف فولادی و فلزی	الیاف جگن (گل نی)
الیاف پلی آمید	الیاف بازالت^*	الیاف بامبو
الیاف پلی اتیلن